Justitiabelen stemmen ook bij Tweede Kamer verkiezing
Op 29 oktober 2025 vindt in Nederland de Tweede Kamer verkiezing plaats. Die dag gaan we naar de stembus voor het kiezen van de leden van de Tweede Kamer. We krijgen regelmatig de vraag of mensen die in een justitiële inrichting zitten ook mogen stemmen. Dat mag. Alle mensen die in een justitiële inrichting zitten, de stemgerechtigde leeftijd van 18 jaar hebben en kiesrecht hebben, mogen stemmen bij verkiezingen. Het stemmen gebeurt vrijwillig.
Vooraf geïnformeerd
Als een verkiezing wordt gehouden, krijgen justitiabelen - dat zijn mensen die in een justitiële inrichting zitten - daar vooraf informatie over van DJI. Dat gebeurt ruim op tijd, zodat zij een volmacht kunnen regelen. Zij kunnen bij het personeel van DJI terecht met vragen over de verkiezing, maar ook voor formulieren of een kopie van hun identiteitsbewijs.
Hoe gaat het stemmen in zijn werk?
In artikel B6 van de Kieswet staat dat justitiabelen stemmen per volmacht. Als een justitiabele periodiek verlof of andere bewegingsvrijheid heeft op de dag van de verkiezing, kan deze stemmen in een openbaar stembureau. Stemmen per volmacht kan op twee manieren:
- schriftelijke volmacht
De gemakkelijkste manier voor een justitiabele om iemand te machtigen is via een schriftelijke volmacht. De justitiabele heeft hiervoor geen stempas nodig en ook geen (kopie van een) identiteitsbewijs. Wel het machtigingsformulier 'Verzoek om bij volmacht te stemmen'. - onderhandse volmacht
Een justitiabele kan ook iemand anders machtigen via een onderhandse volmacht. Dat kan op twee manieren: via het invullen van de achterkant van de stempas of via een kiezerspas. Het aanvragen van een kiezerspas gaat via het aanvraagformulier 'Verzoek om een kiezerspas'. In beide gevallen van de onderhandse volmacht is een kopie van een identiteitsbewijs nodig.
In de Kieswet staan de regels voor het machtigen van iemand anders om te gaan stemmen. Die regels gelden voor iedereen in Nederland die mag stemmen, dus ook voor justitiabelen. Informatie over het machtigen en welke documenten daarvoor nodig zijn staat op de pagina Kan ik iemand anders vragen om voor mij te stemmen? van de rijksoverheid.
Stemlokaal op het terrein van PI Zuid-Oost
Op het terrein van de penitentiaire inrichting Zuid-Oost, locatie Ter Peel, staat een apart gebouw: het Bajescafé. Dit café is toegankelijk voor publiek. Bij de Tweede Kamer verkiezing van 29 oktober 2025 wordt hier een stemlokaal ingericht. Het stemlokaal is open van 09.00 uur - 13.00 uur. Gedetineerden van de locatie Ter Peel en burgers kunnen in dit lokaal gaan stemmen. Op deze locatie is sprake van een unieke gebouwelijke situatie. Hierdoor kan bij het inrichten van een stemlokaal aan de vereisten van de Kieswet worden voldaan.
Meer informatie
Wilt u meer weten over hoe justitiabelen kunnen stemmen? Kijkt u dan op onze themapagina over verkiezingen in Nederland. Informatie over de Tweede Kamer verkiezing vindt u op de website van de Kiesraad.