“IBT draait niet om spanning en sensatie, maar rust en controle”

Verhalen uit de praktijk | 18-06-2025 | DJI

Van stagiaire naar commandant

Rachelle maakte al vroeg kennis met De Hartelborgt tijdens haar stage in 2012. Na een korte onderbreking keerde ze terug in 2017, om te starten als groepsleider op de intensieve VIC-afdeling (Very Intensive Care). “In 2020 kreeg ik de kans om de IBT-opleiding te doen, een pittige training van acht dagen die zowel lichamelijk als mentaal zwaar is,” vertelt ze. “Je traint met zware oefeningen, werkt met commando’s, oefent ontruimingsprocedures en ervaart zelfs pepperspray. Het is intens, met soms nachten doorhalen, maar wat me echt aansprak was de hechte samenwerking binnen het team. Je staat in moeilijke situaties echt samen sterk.”

Sinds haar opleiding is Rachelle een onmisbaar onderdeel van het IBT en sinds vorig jaar leidt ze het team als commandant, waarbij ze niet alleen fysiek paraat moet staan, maar ook een belangrijke leiderschapsrol vervult.

Dagelijkse praktijk en vaardigheden

Het werk binnen het IBT is veelzijdig en vraagt om flexibiliteit en paraatheid. “We doen regelmatig spitacties met drugs- en telefoonhonden, controleren kamers op contrabande en voeren 100%-controles uit, ook bij het personeel,” legt Rachelle uit. “Daarnaast worden we vaak onverwacht opgeroepen, bijvoorbeeld midden in de nacht voor een jongere die zijn kamer aan het verbouwen is of bij spoedtransporten naar het ziekenhuis. Dan gaat het IBT altijd mee om ondersteuning te bieden.” Ook buiten De Hartelborgt helpt het team waar nodig bij andere jeugdinrichtingen.

Essentiële eigenschappen voor het IBT zijn volgens haar betrouwbaarheid, stressbestendigheid, verantwoordelijkheidsgevoel, sterke samenwerking en flexibiliteit. “Je moet sterk in je schoenen staan en snel kunnen schakelen.”

De bijzondere rol van vrouwen binnen het IBT

Als vrouw in een (vaak) traditioneel mannelijk team ervaart Rachelle haar rol als verrijkend en waardevol. “Vrouwen kunnen een situatie soms net iets pedagogischer of zachtaardiger benaderen, wat helpt spanningen te verminderen en conflicten te de-escaleren. Soms is het zelfs noodzakelijk dat er vrouwen aanwezig zijn, bijvoorbeeld bij inzet voor een meisje waar zorg centraal staat. Zonder te generaliseren is mijn eigen ervaring dat ik als vrouw sneller voor een zorgzamere aanpak kies en dat we elkaar daarin aanvullen. Dit komt de dynamiek binnen het IBT ten goede.”

Volgens Rachelle zorgt de afwisseling van mannelijke en vrouwelijke teamleden voor een betere balans en dynamiek binnen het IBT. “Vrouwen versterken het team, vooral omdat ze vaak met de zachte(re) kant de-escalerend kunnen werken, wat cruciaal is.”

Een hecht team met respect voor elkaar

De teamdynamiek omschrijft Rachelle als hecht en betrouwbaar. “We bouwen op elkaar en schakelen snel, ook in onvoorspelbare situaties. Bij een recente inzet waar een jongere zelf een wapen had gemaakt, stonden we als één front klaar en konden we dankzij goede voorbereiding de situatie snel onder controle krijgen.”

Als vrouw voelt ze zich gezien en gerespecteerd. “Mijn mening telt en ik word serieus genomen, ook als commandant. Dat respect maakt niet uit of je man of vrouw bent; het gaat om wat je brengt.”

Een oproep aan vrouwen om de stap te wagen

Voor vrouwen die twijfelen over het IBT heeft Rachelle een duidelijke boodschap: “Doe het! Het is een uitdagende, maar heel waardevolle ervaring. Je groeit persoonlijk, leert omgaan met stress, neemt verantwoordelijkheid en ontwikkelt leiderschap. Bovendien breng je iets unieks naar het team en help je de groepsdynamiek positief te beïnvloeden.”

Ze ziet ook nog veel misverstanden over het IBT-werk. “Mensen denken vaak dat het vooral gaat om sensatie en actie, maar het doel is juist rust en controle. Het gaat erom situaties zo kalm mogelijk onder controle te krijgen, niet om de adrenalinekick.”

”Persoonlijke groei dankzij het IBT

Voor Rachelle heeft het werk in het IBT veel opgeleverd. “Ik ben rustiger en zelfverzekerder geworden. Mijn leiderschap is gegroeid en ik durf belangrijke beslissingen te nemen, ook in hectische situaties. Die verantwoordelijkheid maakt het werk uitdagend, maar ook ontzettend waardevol.