Gedetineerde vertelt: Veilig
Verhalen uit de praktijk
In haar werk als humanistisch geestelijk verzorger bij DJI heeft Jodie dagelijks gesprekken met gedetineerden. In deze serie vertelt zij hun verhaal. Daarmee geeft ze een inkijkje in het leven van deze mannen, voor en tijdens detentie.
“Ik ben opgegroeid in een land dat toentertijd streng Islamitisch was en waar allerlei dingen gebeurden waarvan ik als kind voelde dat ze niet klopten. Zo hadden vrouwen een ondergeschikte positie en mochten zij bijvoorbeeld niet lachen in het openbaar. Op allerlei manieren werd met geweld macht afgedwongen en door middel van verschrikkelijke straffen angst gezaaid. Zo moest ik naar Koran-les, maar in mijn beleving klopte niet wat ik leerde en voorgeleefd zag. Ik wilde niet studeren en kreeg daardoor veel slaag van de leraar en mijn vader. Na veel strijd hebben ze het uiteindelijk opgegeven, omdat ze zagen dat ik onverzettelijk was. Ik had in die tijd sterk de ervaring dat het tussen mij en de buitenwereld niet werkte, dat ik niet begrepen werd en ik leerde mijn emoties en ervaringen voor me te houden.
Honden: onvoorwaardelijke liefde
Dat crises onverwachte voordelen met zich meebrengen, heb ik al vroeg in mijn jeugd ervaren. Mijn vader was namelijk een gewelddadige en onvoorspelbare man en na school wilde ik niet naar huis. Ik ging ronddwalen en trok de heuvels rond de stad in waar veel zwerfhonden leefden. Honden werden binnen de Islam als onrein gezien en je mocht ze niet aanraken, maar ik voelde gelijk een verbinding met die dieren. Ze werden mijn vrienden en ik vond bij hen de onvoorwaardelijke trouw die ik ook van mijn moeder kende. Op een dag gebeurde er iets bijzonders en een van de honden trok me mee naar haar schuilplaats. We kropen samen in het hol en daar introduceerde ze me aan haar puppy’s. Andere honden werden weg gegromd, maar mij schonk ze haar volledige vertrouwen. Dit moment heeft een diepe indruk op me gemaakt. Mijn leven lang heb ik gezocht naar die onvoorwaardelijke liefde, maar het is me niet gelukt dit in menselijke relaties te vinden. Om conflicten en onbegrip te vermijden heb ik mij altijd sterk gericht op werk en studie en ik kom nu tot de conclusie dat ik gefaald heb in het creëren van menselijke intimiteit.
Invloed van de coronacrisis
Ook de coronacrisis bracht onverwachte voordelen, want los van dat er door minder arbeid minder afleiding was, heb ik voor het eerst in 2 jaar mijn moeder weer gezien. Zij woont nog altijd in mijn geboorteland en het was erg ontroerend om met haar te kunnen videobellen. De crisis heeft verder weinig invloed op me gehad, omdat ik de dood door veel oorlogsgeweld al vaak in de ogen heb gekeken. Ik ben er niet bang voor en heb het vertrouwen dat moeilijke situaties juist ook nieuwe kansen bieden. Zo heeft deze detentie gemaakt dat mijn wereld op zijn kop staat, maar heeft er tegelijkertijd voor gezorgd dat ik me eindelijk, hoe gek het ook klinkt, veilig voel. Ook vond ik in de vrijplaats die Jodie als Humanistisch geestelijk verzorger biedt een plek waar ik mijn verhaal kon doen en mijn gevoel kon uiten. Ik heb kunnen vertellen over ingrijpende ervaringen die diep weggestopt zaten en heb eindelijk het gevoel begrepen te worden.”
Meer over Jodie
Ik was vroeger een meisje dat keurig binnen de lijntjes kleurde. Ik had niets te maken met criminele zaken, niets te maken met dat wat niet mocht. Totdat ik vier jaar geleden als Humanistisch geestelijk verzorger aan het werk ging in de gevangenis. Onwetend over de wereld verscholen achter die dikke muren ging ik ervan uit dat deze mannen gewetenloos en misschien wel uiterst gewelddadig waren. Dat ik een plek betrad waar ik voortdurend op mijn hoede moest zijn. Ik ontdekte echter een fascinerende wereld van tralies, testosteron, tatoeages, grote spierbundels en criminaliteit. Een plek waar ik me veilig voelde door de aanwezigheid van kundig personeel. Ik ontdekte langzaam niet alleen de ongeschreven regels van de bajes, maar ook wat er schuil gaat achter de pantsers die gedetineerden hadden opgetrokken om zich te wapenen tegen het leven. Ik kreeg antwoord op die cruciale vraag waarom deze mannen er voor hadden gekozen om wèl buiten de lijntjes te kleuren.
Deze serie is bedoeld om iets van deze ervaringen op te tekenen. Het is bedoeld om mannen die sowieso al ‘binnen’ zitten een stem te geven en daarmee het omgaan met ‘gedwongen quarantaine’. Deze serie is ook bedoeld om een beeld te geven van de voorgeschiedenis van een delict, van de context, maar zeker ook de keuzes die de gedetineerde heeft gemaakt en die tot zijn inbewaringstelling hebben geleid. De gedetineerden die aan het woord komen zijn allen mannen die contact hebben of hebben gehad met mij als Humanistisch geestelijk verzorger binnen de bajes, en toestemming hebben gegeven voor het optekenen van hun verhaal. Het is vooral bedoeld om een menselijk geluid te laten horen, een menselijk geluid in onzekere tijden.