Het Justitieel Complex Zeist is een complex waar zowel doelgroepen uit het strafrecht, als vreemdelingen die het land moeten verlaten worden gehuisvest.
Het Justitieel Complex Zeist ligt aan de rand van het dorp Soesterberg. Na een rijke geschiedenis met diverse bestemmingen huisvest JC Zeist sinds 2020 vreemdelingen en justitiabelen.
Justitiabelen
JC Zeist huisvest verschillende regimes.
Vreemdelingen
JC Zeist huisvest vreemdelingen die het land moeten verlaten en beschikbaar worden gehouden voor uitzetting. Deze locatie draagt de verantwoordelijkheid voor gezinnen, vrouwen en alleenstaande minderjarige vreemdelingen.
De Gesloten Gezinsvoorziening (GGV) is bestemd voor:
- gezinnen met minderjarige kinderen aan wie een vrijheidsontnemende maatregel ten behoeve van hun uitzetting is opgelegd op grond van artikel 59 Vreemdelingenwet;
- gezinnen met minderjarige kinderen die grensgeweigerd zijn, een asielaanvraag hebben ingediend en in afwachting van de asielbeslissing in grensdetentie zitten op grond van artikel 6 Vreemdelingenwet;
- alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV) aan wie een vrijheidsontnemende maatregel ten behoeve van hun uitzetting is opgelegd op grond van artikel 59 Vreemdelingenwet.
De voorziening wordt alleen als uiterst middel ingezet. Er wordt dan ook maar een beperkte groep gezinnen met kinderen en alleenstaande minderjarige vreemdelingen geplaatst. De meeste gezinnen die asiel aanvragen aan de buitengrens doorlopen na de screening de open asielprocedure in Ter Apel. De gezinnen met kinderen en alleenstaande minderjarige vreemdelingen die Nederland dienen te verlaten, doen dit meestal zelfstandig vanuit een open gezinslocatie of andere opvang.
De voorziening is ontwikkeld en wordt uitgevoerd door DJI in samenwerking met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Achtergrond
Sinds de beleidswijziging van 13 september 2013 werden gezinnen met minderjarige kinderen, die moeten terugkeren naar het land van herkomst, niet meer in vreemdelingenbewaring gesteld, tenzij de ouders zich eerder hebben onttrokken aan een toezichtmaatregel. Met de genoemde beleidswijziging van september 2013 werd beoogd een betere situatie voor de gezinnen en in het bijzonder het kind te realiseren. De beleidswijziging heeft er echter toe geleid dat het aantal gezinnen met minderjarige kinderen dat zich heeft onttrokken aan het toezicht sterk is toegenomen. Dit heeft er toe geleid dat in een korte periode 59 kinderen met hun ouders in de illegaliteit zijn verdwenen. Deze gezinnen en kinderen kwamen daarna niet in beeld bij de bekende opvanginstellingen en gaan een onzeker bestaan in de illegaliteit tegemoet. Dat is niet in het belang van de veiligheid van het kind. De gesloten gezinsvoorziening gaat het verdwijnen in de illegaliteit tegen.
Op 28 mei 2014 heeft voormalig Staatssecretaris Teeven een brief aan de Tweede Kamer gestuurd waarin is aangegeven dat er een gesloten, kindvriendelijke gezinsvoorziening wordt ontwikkeld voor gezinnen met kinderen in grensdetentie en vreemdelingenbewaring en voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen in vreemdelingenbewaring. Sinds 1 oktober 2014 is er in Zeist een gesloten, kindvriendelijke gezinsvoorziening in gebruik genomen voor deze doelgroep. In juni 2016 is de nieuwbouw van de voorziening in gebruik genomen.
Kindvriendelijke setting
Het doel van het verblijf binnen de gezinsvoorziening is enerzijds het bieden van onderdak aan de gezinnen die aan de buitengrens asiel hebben aangevraagd en aan wie, na een negatieve uitkomst van de screening, de toegang tot Nederland is geweigerd en die in de gesloten gezinsvoorziening de asielprocedure doorlopen. Anderzijds worden deze gezinnen en de alleenstaande minderjarige vreemdelingen, die dienen terug te keren naar het land van herkomst, op deze manier beschikbaar gehouden voor het vertrek. De faciliteiten zijn hier ook op ingericht door bijvoorbeeld activiteiten aan te bieden die gericht zijn op de terugkeer naar het eigen land.
Bij de ontwikkeling van de voorziening is rekening gehouden met de beleving en bescherming van kinderen, dus met een sterk verminderde detentiebeleving. Het uitgangspunt is het bieden van een tijdelijke woonomgeving in een gesloten setting. De bewoners worden begeleid door begeleiders. Deze medewerkers zijn grotendeels afkomstig van DJI en het COA levert eveneens medewerkers. Naast DJI en COA is ook DT&V ter plaatse binnen de nieuwe voorziening. De medewerkers dragen geen uniform. Het toezicht is gericht op de veiligheid van de aanwezige bewoners en ook voor de kinderen minder nadrukkelijk op het terrein zichtbaar.
De voorziening heeft 12 woningen met plek voor 6 personen per woning en biedt op een speciale afdeling plaats aan 10 alleenstaande minderjarige vreemdelingen met ieder een eigen kamer.