Als het alarm afgaat in de gevangenis: adrenaline door je lijf
Verhalen uit de praktijk
Ginny werkt als PIW’er in P.I. Grave op de Extra Zorg afdeling. Ze schrijft over een essentieel onderdeel in haar werk: wat doe je nou precies als er een alarm af gaat? En wanneer wordt er alarm geslagen?
Adrenaline
De alarmtoon op mijn PZI (Personen Zoek Installatie ) gaat af en ik kijk direct wat er op mijn beeldscherm staat. “Alarm Beekstra Jos X014” geeft hij aan. Ik zoek meteen oogcontact met mijn collega’s op de afdeling en ik roep; “Sluit jij in, ik ren wel!” Ik trek de deur van de teamkamer dicht en ren naar de aangegeven locatie, zonder direct te weten wat mij te wachten staat. Even een moment van adrenaline door je lijf. Een alarm wordt namelijk gegeven door een personeelslid dat zich in een noodsituatie bevindt of geconfronteerd wordt met een noodsituatie.
Het alarm kan gemaakt worden in geval van nood. Dit kun je best breed opvatten: een vechtpartij op de luchtplaats of agressie van een gedetineerde naar personeel is vaak niet (meer) beheersbaar. Dan heb je hulp nodig van je collega’s om de situatie weer onder controle te krijgen. Vertrouw op je gevoel. Als jij denkt, ik kan de veiligheid niet meer waarborgen, dan maak je alarm.
Wat te doen bij alarm?
Alle alarmmeldingen komen binnen in de Centrale Meldkamer (CMK). Deze post is het coördinerende centrum van de gevangenis. De CMK geeft alarmmeldingen direct door aan het overige personeel en de directie.
De personeelsleden die het alarm ontvangen, kijken op hun PZI om de locatie van het alarm te zien. Per afdeling spreek je op zo’n moment onderling af wie er naar de alarmlocatie toe gaat. Je kunt natuurlijk niet allemaal naar het signaal rennen en de gedetineerden op jouw afdeling alleen achterlaten. Het personeel dat achterblijft draagt zorg voor het insluiten van alle gedetineerden.
Heb je zelf wel eens alarm moeten maken?
Jazeker. Een heftige situatie die mij is bijgebleven is van een jaar of twee geleden. We draaiden een recreatiemoment op de EZV dus zo’n 15 gedetineerden waren uitgesloten. Ik was samen met twee andere collega’s aanwezig, toen een gesprek tussen een gedetineerde - met de nodige problematiek - en een collega volledig escaleerde. Wij sprongen bij, maar de gedetineerde was totaal niet meer voor rede vatbaar. Hij was aan het schreeuwen, spugen, begon te gooien met spullen van zijn cel richting ons en ook de tafel van de afdeling moest eraan geloven. Hij gebruikte ernstig verbaal en fysiek geweld naar ons.
Als je in zo’n situatie komt, moet je altijd eerst denken aan je eigen veiligheid en die van je omgeving.
Binnen een paar seconden weet je dat je de situatie niet onder controle kan krijgen. De enige oplossing is dan om alarm te maken. Binnen no-time staat er dan een klein leger aan personeel op de afdeling om te helpen waar nodig. Dat werkt echt als een geoliede machine.
Een groepje focust zich op de gedetineerde waar het om gaat, anderen sluiten de rest van de groep in, zodat de aanstichter naar een veilige plek gebracht kan worden. In dit geval was dat een isoleercel. De aanleiding van de escalatie was dat de gedetineerde niet genoeg geld had op zijn rekening om shag te kopen. Dat kan veel stress veroorzaken en dan is dit het resultaat.
Collegiaal Opvang Team en nazorg
Elke noodsituatie of incident kan impact hebben op het personeel. Je kunt je misschien voorstellen dat het heel heftig kan zijn als je betrokken bent geweest bij een situatie met veel agressie en geweld naar het personeel. Het is van belang dat het personeel na een incident worden opgevangen om te kijken hoe het met ze gaat. Praktisch gezien komt het erop neer dat hij of zij in veiligheid wordt gebracht en de ruimte krijgt om stoom af te blazen.
Abnormale gebeurtenissen als een alarmsituatie kunnen klachten veroorzaken, die kunnen aanhouden als je niet de juiste begeleiding krijgt om het te verwerken. Als een collega of jijzelf opvang en nazorg nodig heeft, kan je dit melden bij de Operationeel Coördinator of je leidinggevende. Het Collegiaal Opvang Team (COT) zorgt samen met de leidinggevende voor de emotionele steun en praktische hulp.
Het werken in de gevangenis is dynamisch, soms hectisch en spannend. Maar je staat er nooit alleen voor. Je kunt vertrouwen op de vakbekwaamheid van je collega’s die jou ondersteunen en helpen waar of wanneer dat ook is en dat geeft een heel veilig gevoel.
Meer over de functie van PIW’er.