Zorg en behandeling

Een aantal gedetineerden heeft te maken met psychiatrische problemen. Naast gedetineerd zijn zij ook patiënten, die specifieke en kwalitatief goede zorg nodig hebben: voor hun eigen veiligheid, voor de veiligheid van de instelling en voor de veiligheid van de samenleving waarin ze na hun straf terugkeren.

Psycho-Medisch Overleg / Psycho-Medische Zorg (PMO/PMZ)

Om iedere gedetineerde de juiste zorg te kunnen geven, is er in iedere penitentiaire inrichting een psycho-medisch overleg (PMO). Dit overleg bestaat uit één of meer psychiaters, psychologen, artsen en justitieel verpleegkundigen. Samen bepalen en coördineren zij de zorg die gedetineerden ontvangen, tijdens de detentie en eventueel daarna. De zorgprofessionals in de inrichtingen voeren de besluiten van het PMO uit.

Als bij de inkomsten-, screening- en selectieprocedure blijkt dat een gedetineerde zorg nodig heeft, dan wordt hij aangemeld bij het PMO. Het PMO bepaalt vervolgens welke zorg de gedetineerde moet krijgen, en op welke plaats. Er zijn verschillende mogelijkheden:

• Heeft de gedetineerde voornamelijk zorg en structuur nodig, maar geen psychiatrische behandeling? Dan is er de Extra Zorgvoorziening (EZV). De EZV biedt een rustige en prikkelarme omgeving. De gedetineerde kan daar stabiliseren en gemotiveerd worden voor een zorgtraject.
• Heeft de gedetineerde psychiatrische problemen en wil hij vrijwillig behandeld worden? Dan kan hij in een instelling voor Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ-instelling) geplaatst worden. Het gevangeniswezen heeft bij verschillende GGZ-instellingen plaatsen ingekocht. Indien de gedetineerde niet direct geplaatst kan worden, maar wel op termijn, dan kan hij ter overbrugging geplaatst worden in een penitentiair psychiatrisch centrum (PPC).
• Weigert de gedetineerde behandeling of vormt hij een te groot beveiligingsrisico? Dan is een PPC de aangewezen plaats.
• Meerderjarige veelplegers kunnen van de rechter een ISD maatregel van maximaal twee jaar per vonnis opgelegd krijgen. Hierbij doorloopt deze gedetineerde binnen een ISD-inrichting een intensief re-integratietraject welke specifiek op de doelgroep veelplegers gericht is. De hierboven vermelde vormen van zorg zijn, afhankelijk van de zorgbehoefte van de gedetineerde, ook van toepassing op de doelgroep ISD.

Extra Zorgvoorziening (EZV)

De Extra Zorgvoorziening (EZV) is een afdeling voor kwetsbare gedetineerden. Dit zijn gedetineerden die niet kunnen functioneren in het reguliere regime. Bijvoorbeeld omdat ze lichamelijke en/of geestelijke problemen hebben. De EZV plaatst deze gedetineerden in kleinere groepen en geeft ze meer structuur en bescherming.

Het dagprogramma kent een vaste structuur om orde en duidelijkheid te scheppen in de chaos die gedetineerden kunnen ervaren. Gedetineerden moeten weten wanneer ze welke activiteit kunnen verwachten. Deze veilige omgeving biedt bovendien meer mogelijkheden voor observatie waarmee een goede diagnoses kan worden gesteld. Op de EZV worden de gedetineerden daarnaast gemotiveerd voor behandeling en activiteiten.

Penitentiair psychiatrisch centrum (PPC)

Een Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) geeft speciale zorg aan gedetineerden met een psychiatrische stoornis, zoals een psychose of een persoonlijkheidsstoornis. Het gevangeniswezen streeft naar kwalitatief hoogstaande zorg in deze PPC’s en naar een goede aansluiting op de zorg in de ggz-instellingen na detentie.

Veelplegers en de Inrichting Stelselmatige Daders (ISD)

Mensen die veel overtredingen begaan, zorgen voor een gevoel van onveiligheid in de samenleving. De rechter kan deze mensen, die vaak veel overlast veroorzaken, voor maximaal twee jaar de ISD-maatregel opleggen Zij worden dan geplaatst in een Inrichting voor Stelselmatige Daders (ISD). In deze periode volgen de veelplegers binnen een ISD-inrichting een intensief re-integratieprogramma. Met succes: de recidive onder stelselmatige daders na afloop van een ISD-maatregel neemt aantoonbaar af.